Over het Juridisch Woordenboek 'Moors' ...

Bibliografische gegevens
Woord vooraf bij de zevende editie (2015)
Woord vooraf bij de zesde editie (2006)

Bronnen
Gebruik van sterretjes
Opgave van de vindplaatsen
Technische woorden - Algemene woorden
Woorden met één enkele betekenis
Woorden met meer dan één betekenis
"Synoniemen"
Grammaticale moeilijkheden
Ongelijkheid van de twee talen
Aanwijzingen voor de gebruiker

Verklaring van de afkortingen
Repertorium van geraadpleegde teksten

Basiswetgeving
Bronnen Editie 2006
Nieuwe bronnen Editie 2015
Terminologie Notariële Akten

BIBLIOGRAFISCHE GEGEVENS

Nederlands-frans juridisch woordenboek

Zevende uitgave (2015)

Samengesteld door:

Joseph Moors †

Hoogleraar aan de Universiteit Luik
Secretaris van de Commissie belast met de voorbereiding van de Nederlandse tekst van de Grondwet, de wetboeken en de voornaamste wetten en besluiten

Aangevuld en herzien door:

Siegfried Theissen

Emeritus gewoon hoogleraar Nederlandse taalkunde en taalbeheersing aan de Universiteit Luik
Lid van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (KANTL)
Gewezen lid van de Commissie belast met de voorbereiding van de Nederlandse tekst van de Grondwet, de wetboeken en de voornaamste wetten en besluiten

Met medewerking van:

Yohanne Laurent

Licentiate Germanistiek (Université de Liège)
Bachelor in de Rechten (Facultés universitaires Saint-Louis Brussel)
Vertaalster

Online bijgewerkt door:

Julien Perrez

Licentiaat Germaanse filologie (Université de Liège)
Doctor in de taalkunde (Université catholique de Louvain)
Hoogleraar Nederlandse taalkunde en taalbeheersing (Université de Liège, Faculté de Philosophie et lettres, Département de langues modernes)

Caroline Klein

Licentiate Germaanse filologie (Université de Liège)
Hoofdpraktijkassistente (Université catholique de Louvain, Institut des langues vivantes)

WOORD VOORAF bij de zevende editie (2015)

Voor deze zevende uitgave – de eerste zonder professor Moors, die eind december 2013 op 99-jarige leeftijd overleden is – hebben de auteurs rekening gehouden met de wetteksten die sinds 2005 verschenen zijn. Voor de zesde uitgave (2006) had Joseph Moors inderdaad niet verder kunnen gaan dan de wetboeken die tot 2005 verschenen waren.

Om de zesde uitgave aan te vullen hebben we dus gebruikgemaakt van de wetten en koninklijke besluiten in het Burgerlijk Wetboek (die Keure, 2013), Gerechtelijk Recht (die Keure, 2013), Handelsrecht (die Keure, 2011-2012), Registratie- en Successierechten (die Keure, 2013), Strafrecht (die Keure, 2013) en Vennootschapsrecht (die Keure, 2013) (zie infra, 'Repertorium van geraadpleegde teksten').

Het grote verschil met de vorige edities is echter dat we nu ook rekening hebben gehouden met honderden woorden en wendingen die men in de meeste notariële akten vindt en die niet noodzakelijkerwijs in een wet staan. Daarvoor hebben we gesteund op de onuitgegeven scriptie van Yohanne Laurent:Poging tot verrijking van het Juridisch Woordenboek van J. Moors, aan de hand van notariële akten, Frans-Nederlands en Nederlands-Frans (Université de Liège, 2001). Deze licentieverhandeling, die bijna duizend lemma's bevatte, steunde hoofdzakelijk op de Franse vertaling van het werk Het opstellen van notariële akten van C. De Wulf en H. De Decker (1994) door de professoren Paul Delnoy en Siegfried Theissen, die ook de promotor van deze scriptie was.

Dit deel Nederlands-Frans bevat meer dan 1.480 nieuwe lemma's en meer dan 1.300 nieuwe toevoegingen aan bestaande lemma's.

Voor de lemma's en de toevoegingen uit de wetteksten geven we altijd de exacte referentie: datum, artikel en paragraaf, iets wat natuurlijk niet mogelijk was voor de notariële terminologie, voor zover die nog niet voorkomt in de geraadpleegde wetteksten, die hieronder opgelijst worden.

Tot slot beogen we niet alleen met het grote nieuwe aantal lemma's en toevoegingen, maar ook met de onlineversie (www.juridischwoordenboekmoors.be) de specialisten van de juridische terminologie een zo volledig mogelijk vertaalwoordenboek Nederlands-Frans / Frans-Nederlands ter beschikking te stellen.

S. Theissen

Y. Laurent

juni 2015

WOORD VOORAF bij de zesde editie (2006)

Bronnen

Dit woordenboek steunt op de officiële terminologie zoals die is vastgelegd in de teksten opgesteld door de Commissie belast met de voorbereiding van de Nederlandse tekst van de Grondwet, de wetboeken en de voornaamste wetten en besluiten, goedgekeurd door de Centrale Commissie voor de Nederlandse rechtstaal en bestuurstaal in België en aangenomen door de wetgever of ingediend door de Commissies ten behoeve van de wetgever.

Na bekendmaking in het Staatsblad werd een aantal van deze teksten gewijzigd, vervangen of opgeheven. In deze nieuwe druk van het woordenboek is hierop gelet: de vindplaatsen en de citaten zijn aangepast en interessante nieuwe termen zijn opgenomen.

Gebruik van sterretjes

Bepaalde woorden en contexten hebben we nochtans niet geschrapt hoewel ze uit de wetteksten zijn verdwenen; de terminologie blijft correct en is nuttig, zelfs als het juridisch feit niet meer bestaat (bv. de doodstraf). Wél hebben we de bewuste termen en passages gemerkt met een sterretje.

Opgave van de vindplaatsen

Niettegenstaande de vele vindplaatsen die wij vaak opgeven bij de behandelde woorden, is dit woordenboek geen volledige index bij de geëxcerpeerde wetteksten.

De verwijzing naar de bronnen is bedoeld als hulp bij het begrijpen van de context en moet ook soms al te lange citaten vervangen.

Technische woorden - Algemene woorden

Woorden uit de niet-juridische vaktaal krijgen in een bepaalde context soms een juridische waarde of worden anders gebruikt dan in de gewone taal. Wij hebben een zo streng mogelijke keus gedaan.

Woorden met één enkele betekenis

Bij woorden met één enkele betekenis en waarvan het gebruik geen moeilijkheden oplevert, wordt zonder meer verwezen naar artikelen van de wetteksten waarin ze voorkomen.

Woorden met meer dan één betekenis

Om een keus mogelijk te maken tussen de verschillende vertalingen, hebben we deze woorden opgenomen met context en vindplaats; zo nodig, wordt het voorwerp van het zinsdeel bepaald tussen haakjes; de primaire of de letterlijke betekenis wordt eventueel aangeduid na de vertaling.

"Synoniemen"

Moeilijker is het onderscheid tussen de zgn. synoniemen; in de juridische teksten kan het een kwestie zijn, niet alleen van betekenisschakering, maar ook van de sfeer van een passage, of van zuiver grammaticale vereisten, soms zelfs van eufonie.

Het is nuttig te lezen wat de Commissie hierover schrijft in de verslagen en studies die voorafgaan aan de door haar opgemaakte versies (zie de lijst hierna). Naast een overzichtelijke bespreking van taalkundige moeilijkheden van algemene aard verneemt men daar waarom de voorkeur is gegeven aan bepaalde termen; deze voorkeur berust meer dan eens op het bestaan van analoge formuleringen in Noord-Nederlandse wetten.

Bij deze “synoniemen” zijn wij te werk gegaan zoals bij de woorden met meer dan één betekenis: we geven voldoende contexten, met vindplaatsen, om het onderscheid duidelijk te maken wanneer er een bestaat.

Grammaticale moeilijkheden

De voorbeelden zijn zo gekozen dat ze tevens de voornaamste moeilijkheden helpen oplossen betreffende het gebruik van voorzetsels, de verbuiging van adjectieven e.d.m.

Ongelijkheid van de twee talen

De Nederlandse versies van de Commissie zijn gesteld in de tegenwoordige juridische schrijftaal; de gebruiker van ons woordenboek mag echter niet uit het oog verliezen dat sommige Franse teksten, bv. de Code Napoléon, dateren uit het einde van de 18de eeuw of vroeger, en dat een aantal Franse termen en zinswendingen niet meer zouden worden geschreven in een hedendaagse wettekst.

Aanwijzingen voor de gebruiker

De verschillende vertalingen en voorbeelden staan alfabetisch.

Vertalingen tussen haakjes corresponderen niet helemaal met het grondwoord of kunnen niet worden gebruikt buiten de aanwezige context.

J. Moors

februari 2006